Nếu hiểu nôm na đó là xe hơi có cần số ở dưới mặt sàn, như vậy có đúng không? Cũng gần đúng bạn nhé.

Thực chất xe số sàn là loại xe hơi mà người lái phải trực tiếp điều khiển cần số bằng tay. Loại này còn được gọi là xe số tay, tiếng Anh là Manual Transmission (MT). Dùng thuật ngữ như vậy là để phân biệt với loại xe số tự động (Auto Transmission – AT), là loại tự động tăng giảm số phù hợp với tốc độ và tải trọng.

Nhưng tại sao lại dùng từ “sàn” nhỉ?

Có lẽ do thói quen từ trước đây để lại. Có thể do chân côn để dưới sàn, hoặc cần số tay ở sát mặt sàn nên người ta gọi như thế chăng? Tôi đã thử tìm, nhưng chưa thấy nguồn nào giải thích thực sự thỏa đáng. Thôi thì thì cứ hiểu xe số sàn là xe phải điều khiển số bằng tay vậy.

Cần số của xe hơi số sàn

Về cách thao tác, có thể so sánh với xe hơi số tay giống như xe mô tô phân khối lớn. Cả 2 đều phải thao tác phối hợp nhịp nhàng giữa côn, số, và ga. Còn xe ô tô số tự động thì cũng như xe máy tự động vậy, chỉ tăng ga là xe chạy, nhả ga và đạp phanh là xe chậm lại.

Xe số sàn được đặc trưng bởi bộ ly hợp, thường gọi là côn. Bạn có thể thấy rất rõ phía bên chân trái có bàn đạp ly hợp (chân côn).

Cái khó nhưng cũng đồng thời là cái hay của loại xe này cũng nằm ở cách sử dụng côn xe mà tôi trình bày tiếp theo đây.

Côn xe là gì?

Đó là cơ cấu đóng ngắt truyền động, cho phép bạn thay đổi số trong khi động cơ vẫn chạy và trục chủ động vẫn quay. Cơ cấu này còn gọi là Bộ ly hợp: tách ra hay hợp vào để truyền hay ngắt truyền động đến bánh xe.

Nhưng côn xe là để giúp tăng giảm số được êm ái, nhẹ nhàng. Vậy ta cũng nên thảo luận một chút về …

Hộp số xe ô tô là gì ?

Hộp số xe là cơ cấu trung gian giữa động cơ và bánh xe. Hộp số có chức năng đổi tỷ số truyền giữa động cơ và bánh dẫn động khi xe tăng giảm tốc độ. 

Tại sao phải cần hộp số ?

Là để điều chỉnh sức tải của xe ở tốc độ phù hợp, sao cho động cơ hoạt động ở mức gần nhất với vòng tua lý tưởng. Quy luật là: số thấp thì tốc độ xe chậm, nhưng sức kéo tải lớn – phù hợp với khi mới xuất phát, hoặc khi xe đi địa hình xấu, hay khi chuẩn bị dừng xe. Ngược lại, khi xe ở số cao, tương tứng với vòng tua lớn, xe có thể chạy nhanh, nhưng sức tải thấp – thích hợp những khi đi tốc độ cao trên đường trường.

Vậy hộp số có liên quan gì đến xe số sàn?

Có liên quan ở chỗ mỗi lần tăng hoặc giảm số như tôi vừa đề cập ở phần trên, bạn đều phải đạp hết côn (ngắt ly hợp), và dùng tay để điều khiển cần số.

Với những thông tin cơ bản về cách sử dụng côn và số như vậy, thì vấn đề khó khăn ban đầu với xe số sản chỉ là những thao tác sao cho việc điều khiển xe được nhẹ nhàng. Và tiếp theo đây, tôi sẽ nêu một số điểm quan trọng giúp bạn lái xe số sàn được trơn tru, nhịp nhàng

Một số lưu ý khi lái xe số sàn

• Luôn chuyển về số 0 (số Mo) khi khởi động, và khi tắt máy. 
• Không về số 0 khi xe đang chuyển động, vì như vậy bạn sẽ mất tính chủ động kiểm soát tốc độ do đã ngắt truyền động từ động cơ.
• Không đạp côn trước khi đạp phanh. Nếu đạp côn trước, xe không còn lực hãm tự nhiên bởi động cơ, và chỉ lăn theo quán tính, dễ gây nguy hiểm trong trường hợp cần dừng nhanh.
• Kết hợp côn, ga thuần thục theo phương châm: nhịp nhàng côn ra, ga vào. Đây là kỹ thuật giúp xe chuyển động êm không bị giật, không chết máy.
• Dùng số phù hợp với tốc độ. Nếu số thấp quá sẽ bị gằn máy, nếu để số cao quá, máy yếu, có cảm giác hụt hơi, dễ “ặc ặc” chết máy.